خــطر خــودرأیی


خطر خودرأیی
امیرالمؤمنین على علیه السلام:
« وَقَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَى بِرَأْیِهِ» (نهج البلاغه حکمت 211 )
«آن کس که به رأى خود قناعت کند خویشتن را به خطر افکنده است»


توضیح قطره ای:
امام (علیه‌السلام) در ششمین جمله از مجموعه اندرزهاى حکیمانه (حکمت211) به خطر خودرأیی اشاره دارد.
ضریب خطا در یک انسان بسیار زیاد است؛ خطاهایى که گاه آبرو، مال و جان او را به خطر مى افکند؛ ولى ضریب خطا در کسانى که اهل مشورتند هر اندازه طرف هاى مشورت بیشتر و آگاه تر باشند کمتر است. چرا انسان خود را از این نعمت خدادادی که هزینه اى نیز بر دوش او ندارد محروم سازد؟
درباره خطرات استبداد به رأى که تعبیر دیگرى از استغناى به رأى است می فرماید:
«مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْیِهِ هَلَکَ، وَمَنْ شَاوَرَ الرِّجَالَ شَارَکَهَا فِی عُقُولِهَا» (حکمت161)
«کسى که (ترک مشورت کند و) استبداد به رأى داشته باشد هلاک مى شود و آن کس که با مردان بزرگ مشورت کند در عقل و خرد آنها شریک مى شود»
امیرمؤمنان على علیه السلام مى فرماید:
«حَقٌّ عَلَى الْعاقِلِ أنْ یُضیفَ إلى رَأیِهِ رَأْىَ الْعُقَلاءِ وَیَضُمَّ إلى عِلْمِهِ عُلُومَ الْحُکَماءِ» (غررالحکم ص55 ح496)
«بر هر عاقلى لازم است که رأى عاقلان دیگر را (از طریق مشورت) به رأى خود اضافه کند و علوم دانشمندان را به علم خویش بیفزاید».