ماجرای بوسیدن دست خدا!

امام علی‌علیه السلام:
«إِنَّ الْمِسْکِینَ رَسُولُ اللَّهِ؛ فَمَنْ مَنَعَهُ فَقَدْ مَنَعَ اللَّهَ؛ وَ مَنْ أَعْطَاهُ فَقَدْ أَعْطَی اللَّهَ» (حکمت 304 نهج البلاغه)
یعنی «نیازمندی که به تو روی آورده فرستاده‌ای از طرف خداست. پس کسی که از یاری او دریغ کند، از خدا دریغ کرده، و آن کس که به او بخشش کند، به خدا بخشیده است.»

توضیح قطره‌ای:
امام علی (علیه‌السلام) در این گفتار حکیمانه برای تشویق کمک به نیازمندان، شخص نیازمند را فرستاده خدا! معرفی می‌کند.
این تعبیر نهایت لطف خدا را به کسانی نشان می‌‌دهد که به نیازمندان کمک می‌کنند و در ضمن، این پیام را به ما می‌دهد که مسکین و مستمند را هرگز خوار نشمریم و کمترین اهانتی به او روا نداریم و اگر کمکی می‌کنیم خالی از هرگونه منت و آزار و اهانت باشد؛ زیرا او فرستاده خداست و کسی که به رسول و فرستاده دیگری اهانت کند، گویا درواقع به فرستنده اصلی اهانت کرده و همچنین کسی که رسول دیگری را احترام و اکرام کند فرستنده رسول را اکرام و احترام کرده است.
نظیر این پیام را در سنت قرض داریم. با اینکه مالک حقیقی تمام عالم هستی خداست و از همگان و همه چیز بی‌نیاز است و هرچه ما داریم از او داریم، با این حال انفاق در راه خدا را «قرض به خداوند» تعبیر کرده است:
«مَّنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللهَ قَرْضآ حَسَنآ فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافآ کَثِیرَةً» (بقره/245)
«کیست که به خدا قرض‌الحسنه دهد (و از اموالی که خدا به او بخشیده، انفاق کند) تا خدا آن را برای او، چندین برابر کند؟»
و در آیه‌ای دیگر:
«مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللهَ قَرْضآ حَسَنآ فَیُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ» (حدید/11)
«کیست که به خدا وام نیکو دهد (و از اموالی که به او ارزانی داشته انفاق کند) تا خدا آن را برای او چندین برابر کند؟ و برای او پاداش پرارزشی است.»
از امام سجاد علیه‌السلام نقل شده هنگامی که چیزی به فقیر می‌داد دست سائل را می‌بوسید و می‌فرمود:
«فَقَالَ لَسْتُ أُقَبِّلُ یَدَ السَّائِلِ إِنَّمَا أُقَبِّلُ یَدَ رَبِّی إِنَّهَا تَقَعُ فِی یَدِ رَبِّی قَبْلَ أَنْ تَقَعَ فِی یَدِ السَّائِلِ» (الأمالی (للطوسی)، ج1، ص673)
یعنی «من دست سائل را نمی‌بوسم بلکه دست پروردگارم را می‌بوسم؛ زیرا صدقه قبل از آنکه در دست فقیر بیفتد در دست پروردگار قرار می‌گیرد.»

-