فقر نابودگر (1)
امیرالمؤمنین على علیه السلام:
« الْفَقْرُ الْمَوْتُ الْأَکْبَرُ » (نهج البلاغه نامه 163 )
« فقر (ناداری)، مرگ بزرگتر است »

توضیح قطره ای:
امام(علیه السلام) در این سخن کوتاه و حکیمانه به آثار زیانبار فقر و تهی دستی اشاره کرده است. و در حکمت سوم چنین آمده است: «وَ الْفَقْرُ یُخْرِسُ الْفَطِنَ عَنْ حُجَّتِهِ» «و تهیدستى مرد زیرک را از بیان دلیل و حجت خود کند مى‏سازد». روایات زیادی از رسول خدا و ائمه اطهار علیهم السلام، در مذمت فقر و تهیدستی وارد شده که نشانة آن است که در تفکر اسلامی، فقرزدایی اهمیت بسیار زیادی دارد.
تاکید بر فقرزدایی در اسلام به دلیل این است که فقر زمینة انواع انحرافات عقیدتی و اخلاقی را به ویژه در وجود افراد کم ظرفیت فراهم می سازد. بسیار دیده شده است که افراد فقیر کلمات کفرآمیز بر زبان جاری می کنند و هنگامی که زن و فرزند خود را گرسنه می بینند دست به هر کاری میز نند، قوانین اجتماعی را نادیده می گیرند، آداب و اخلاق انسانی را به فراموشی می سپارند و برای رفع فقر خود هر کاری را مجاز می دانند و اگر شخص فقیر کم ظرفیت واقعاً کافر نشود، به مرز کفر نزدیک می شود و حداقل رضایت به قضای الهی را از دست می دهد.
تعبیر به «الْمَوْتُ الْأَکْبَرُ» «مرگ بزرگ تر» اشاره به این است که انسان به هنگام مرگ حداقل از مشکلات این جهان آسوده می شود در حالی که فقیری که با فقر دست و پنجه نرم می کند گویی پیوسته در حال جان دادن است.
امام علیه السلام به فرزندش می فرماید: «یا بُنَیَّ ، مَنِ ابتُلِیَ بِالفَقرِ فَقَدِ ابتُلِیَ بِأَربَعِ خِصالٍ: بِالضَّعفِ فی یَقینِهِ، وَالنُّقصانِ فی عَقلِهِ، وَالرِّقَّةِ فی دینِهِ، وقِلَّةِ الحَیاءِ فی وَجهِهِ، فَنَعوذُ بِاللّهِ مِنَ الفَقر» (بحار الانوار ج69ص47 ح58) «جان پسر! هر کس گرفتار فقر شود، به چهار خصلت و عیب بزرگ مبتلا می گردد: ضغف در یقین، نقصان در عقل، سَبُکى در دینش، و کمی حیا در چهره اش. پس از فقر به خداوند پناه مى جوییم».
بنابر این امروز می بینیم که فقر سرچشمة مفاسد بی شماری؛ مانند ابتلا به مواد مخدّر، فحشا، سرقت، خدمت به اجانب و مانند آن می شود.

asereshteh@