راه خودسازی (تهذیب نفس)

امیرالمؤمنین على علیه السلام:
« أَیُّهَا النَّاسُ تَوَلَّوْا مِنْ أَنْفُسِکُمْ تَأْدِیبَهَا وَ اعْدِلُوا بِهَا عَنْ ضَرَاوَةِ عَادَاتِهَا » (نهج البلاغه حکمت 359 )
« اى مردم کار تربیت خود را خود بر عهده گیرید و نفس را از عادت‏هایى که به آن حرص دارد باز گردانید »

توضیح قطره ای:

امام علیه السلام در این سخن کوتاه و پرمحتوا به یکی از راه های خودسازی و تهذیب نفس اشاره دارد و تمام مردم جهان را مخاطب خودش قرار می دهد.
این سخت امام علیه السلام اشاره دارد به این که معلم و مربی انسان قبل از هر کس باید خود او باشد و تا انسان به تربیت خویش نپردازد تعلیم و تربیت معلمان و پیشوایان و مربیان در او اثر نخواهد گذاشت.
حضرت در جای دیگری تعبیر جالبی در این زمینه دارد می فرماید: «وَاعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ لَمْ یُعَنْ عَلَی نَفْسِهِ حَتَّی یَکُونَ لَهُ مِنْهَا وَاعِظٌ وَزَاجِرٌ، لَمْ یَکُنْ لَهُ مِنْ غَیْرِهَا زَاجِرٌ وَلاَ وَاعِظٌ» (خطبه89) « بدانید همانا آن کس که خود را یاری نکند و پنددهنده و هشداردهنده خویش نباشد، دیگری هشداردهنده و پنددهنده او نخواهد بود».
جملة « وَ اعْدِلُوا بِهَا ... » در واقع اشاره به یکی از راه های مهم تهذیب نفس است، و آن این که بسیار اتفاق می افتد که انسان عادت هایی پیدا می کند که برای او کشش و جاذبة زیادی دارد و همین عادات او را دائماً در هواپرستی غرق می سازد؛ مانند عادت به شراب و یا حتی عادت به مواد مخدر. امام علیه السلام در این فراز دستور می دهد خود را از جاذبة این عادات سوء، رهایی بخشید تا بتوانید نفس خویش را اصلاح کنید.
-