ارزش دوراندیشى و پرهیز از کوتاهى


امیرالمؤمنین على علیه السلام:
« ثَمَرَةُ التَّفْرِیطِ النَّدَامَةُ وَ ثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلَامَةُ » (نهج البلاغه حکمت 181 )
« حاصل کوتاهى، پشیمانى و حاصل دوراندیشى، سلامت است»

توضیح قطره ای:

امام علیه السلام در این سخن حکیمانه، نتیجه تفریط و دور اندیشی را در عبارتی کوتاه و پر معنا بیان کرده است.
درست است که تفریط غالباً در مقابل افراط ذکر می شود و افراط به معنای زیاده روی و تفریط به معنای کوتاهی و کم کاری تفسیر می کنند؛ ولی هر گاه تفریط به طور مستقل ذکر شود ممکن است هر گونه انحراف از حق و واقعیت را شامل گردد، که در کلام بالا چنین به نظر می رسد.
در حدیثی از امام هادی علیه السلام آمده است: «أُذکر حَسراتِ الَتفرِیطِ بِأخذِ تَقدِیم الحَزم» (تحف العقول، ص512) «افسوس کوتاهی کارهای گذشته را با تلاش در آینده جبران کنید».  
حدیث دیگری از امام علی علیه السلام نقل شده: «الحَزْمُ النَّظَرُ فِی العَواقِبِ وَمُشاوَرَةُ ذَویِ الْعُقُولِ» (غررالحکم ح10881) «دوراندیشی توجّه داشتن به فرجام کارها و مشورت کردن با خردمندان است»
بنابراین امام علیه السلام دور اندیشی را به درخت بارور و پرثمری تشبیه کرده که میوة آن سلامت است و در نقطة مقابل آن تفریط را به شجرة خبیثه ای تشبیه فرموده که میوة آن ندامت و پشیمانی است. این مسأله همان چیزی است که بارها در زندگی خود و دیگران تجربه کرده ایم.
انسان عاقل هرگز نباید چیزی از خطاها و لغزش هایش را کوچک بشمرد، زیرا هنگامی که انسان چیزی را کوچک می شمرد در مشکلات بزرگی می افتد.