6. صلح‌گرایی

اسلام از ماده «سلم» است و یکی از معانی آن صلح و سازش است. چنان‌که ایمان از ماده «امن» به معنای امنیت است. پس اسلام بر صلح و امنیت بنا شده است.

از دیدگاه اندیشه سیاسی اسلام صلح، ارزش و هدف و از بنیادی‌ترین مبانی سیاسی اسلام شمرده می‌شود. هدف از صلح، مصلحت گرایی نیست، بلکه صلح خود مصلحت است. زیرا با زندگی فطری انسانها سازگار‌تر است. و در شرایط صلح، رشد و تعالی انسان و تفاهم برای رسیدن به توافق‌ و سرانجام یگانگی آیین بشری و گرایش انسان‌ها به حق امکان پذیرتر است.

خداوند سبحان در قرآن به مناسبت‌های مختلف، از مطلوبیت صلح سخن به میان آورده است:

«ای مؤمنین همه در صلح و سازش داخل شوید».1

«صلح و سازش بهتر است، منتهی مردم بخیل‌اند و راضی به برقراری صلح نیستند».2

«به خدا تقوی بورزید و میان خود صلح برقرار نمایید».3

امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) که خود از منادیان صلح و امنیت در پناه ایدئولوژی اسلام بوده است، بر این نکته تاکید داشته و در نامه خود به مالک اشتر چنین می‌فرماید:

«هرگز صلح و آشتی که دشمن به تو پیشنهاد می‌کند و رضایت الهی در آن است، ردّ نکن زیرا؛

1. صلح موجب آسایش و آرامش سپاهیان است.

2. خودت از اضطراب درونی راحت خواهی شد.

    3. امنیت بر شهرهای تو حاکم می‌شود.»4

در اسلام، اصل بر مسالمت، صلح، گذشت و اغماض است. لذا پیامبران الهی مامور به آن بوده اند چنانچه پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) مدت 13 سال در مکه در عمل، این شیوه را نشان داد و اصل اولی مسالمت و برخورد استدلالی و دعوت به حکمت را رعایت فرمود.5

اسلام برای ایجاد آسایش و امنیت معنوی و مادی در جامعه بشری، منادی ایدئولوژی صلح و سازش در میان تمام ادیان، ملل و اقوام بوده است. و شاید بتوان گفت؛ اسلام دین سازش و صلح برای تمام جامعه بشری بوده و به همین جهت بنیاد اندیشه صلح و دوستی را پایه گذاری کرده است. در اسلام جهاد نیز برای ایجاد حیات امن انسانی است نه کشتن انسانها، بنابراین اسلام به دنبال صلحی است که این هدف را تأمین کند.6

--------------------------------------

6. برای مطالعه بیشتر درباره این موضوع می‌توانید به کتاب «دین و صلح» نوشته محمود سمندری مراجعه کنید.