ضرورت خودشناسی
امیرالمؤمنین على علیه السلام:
« هَلَکَ امْرُؤٌ لَمْ یَعْرِفْ قَدْرَهُ» (نهج البلاغه حکمت 149)
« آن کسى که قدر خود را نشناسد هلاک مى شود»

توضیح قطره ای:
امام علیه السلام در این کلام نورانى کوتاه و پرمعنایش به افرادى که از حدّ خود تجاوز مى کنند هشدار مى دهد.
یکى از عمیق ترین غرایز انسان، دوست داشتن خویشتن است و چه بسا که بر اثر آن انسان ارزش و جایگاه خود را گم مى کند جنبه هاى مثبت خویش را بسیار بیش از آنچه هست مى پندارد و حتى گاهى جنبه هاى منفى خود را مثبت تلقی می کند.
به همین دلیل بر جاى خود تکیه نمى کند، بلکه خود را در جایى قرار مى‌دهد که شایسته آن نیست و در آنجا گاه سخنانى مى‌گوید که دین و دنیاى او را بر باد مى‌دهد، آبروى او را مى‌ریزد، سرچشمه مفاسدى در جامعه مى‌شود که نتیجه همه آنها هلاکت معنوى و مادّى است.
جمله معروفى در میان دانشمندان شهرت یافته: «رَحِمَ اللهُ مَنْ عَرَفَ قَدْرَهُ وَلَمْ یَتَجاوَزْ حَدَّهُ» «خدا رحمت کند کسى را که قدر و منزلت خویش را بشناسد و از حدّ خود تجاوز نکند».
امام علیه السلام در جمله دیگری چنین فرموده‌اند: «هَلَکَ مَنِ ادَّعَى، وَخابَ مَنِ افْتَرى، مَنْ أَبْدَى صَفْحَتَهُ لِلْحَقِّ هَلَکَ وَکَفَى بِالْمَرْءِ جَهْلاً أَلاَّ یَعْرِفَ قَدْرَهُ» (خطبة/16) «آن کس که به ناحق ادعایى کند هلاک مى‌شود و آن کس که با دروغ و افترا مقامى را طلب کند محروم مى‌گردد و به جایى نمى‌رسد و آن کس که (با ادّعاهاى باطل) به مبارزه با حق برخیزد و در برابر آن قد علم کند هلاک خواهد شد و در نادانى انسان همین بس که قدر خویش را نشناسد».
بنابراین اگر انسان جایگاه خود را درست نشناسد و شخصیت خویش را با ثروت و مقام معاوضه کند و در هوا و هوس‌ها و شهوات غوطه‌ور شود و از رسیدن به مقام قرب الهى بازماند خود را هلاک کرده است، چرا که قدر خود را نشناخته است.