غلبه هوای نفس
امیرالمؤمنین على علیه السلام:
« یَکْرَهُ الْمَوْتَ لِکَثْرَةِ ذُنُوبِهِ- وَ یُقِیمُ عَلَى مَا یَکْرَهُ الْمَوْتَ مِنْ أَجْلِهِ » (نهج البلاغه حکمت 150)
« (از کسانى مباش که) از مرگ به سبب زیادى گناهانش متنفر است؛ اما به اعمالى ادامه مى دهد که مرگ را به سبب آن ناخوش مى دارد»
توضیح قطرهای:
امام علیهالسلام در این سخن حیکمانه به ضعف ایمان و غلبه هوای نفس در برخی افراد اشاره دارد که آدمها بخاطر کثرت گناهان از مرگ میترسند؛ اما همچنان به گناهان خود ادامه میدهد.
این نیز تناقض دیگرى در زندگى آنهاست؛ از یک سو هنگامى که سخن از مرگ به میان مىآید وحشت دارد، زیرا نامه اعمال خود را سیاه مىبیند ولى به جاى توبه و اصلاح مسیر خویش باز به همان گناهان ادامه مىدهند. این تناقض نیز در فکر و عمل به سبب ضعف ایمان و غلبه هواى نفس است.
قرآن مجید درباره گروهى از یهود مىفرماید:
«وَلَنْ یَتَمَنَّوْهُ أَبَداً بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ» (بقره/95) «ولى آنها، به خاطر اعمال بدى که پیش از خود فرستادهاند، هرگز آرزوى مرگ نخواهند کرد».
همچنین در آیه بعد نیز مىفرماید:
«یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَة وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَنْ یُعَمَّرَ» (بقره/96) «(تا آن جا) که هر یک از آنها آرزو دارد هزارسال عمر به او داده شود؛ در حالى که این عمر طولانى او را از کیفر (الهى) باز نخواهد داشت».