تناقض رفتاری
امیرالمؤمنین على علیه السلام:
« إِنْ سَقِمَ ظَلَّ نَادِماً، وَإِنْ صَحَّ أَمِنَ لاَهِیاً» (نهج البلاغه حکمت 150)
« (از کسانى مباش که) هرگاه بیمار مى شود (از اعمال زشت خود) پشیمان مىگردد و اگر تندرست باشد احساس امنیت مىکند و به لهو و لعب مىپردازد»
توضیح قطرهای:
امام علیهالسلام در این سخن حیکمانه به ضعف ایمان و غلبه هوای نفس در برخی افراد اشاره دارد که آدمها هرگاه بیمار میشوند، پشیمانی به آنها دست میدهد؛ اما وقتی صحت و سلامتی را به دست میآورند همه چیز را فراموش میکنند به بطالت عمر میپردازد.
آنها به هنگام بیمارى چون چهره مرگ را در نزدیکى خود مىبینند، ندامت به آنها دست مىدهد و به فکر توبه از گناه و جبران اعمال سابق خویش مىافتند؛ اما همین که از بستر بیمارى برخاسته و تندرستى به آنها بازگشت آن حالت به کلى زائل شده و خود را در هالهاى از امن و امان مىبینند و به لهو و لعب مشغول مىشوند.
این فراموشکارى سریع و تناقض در دو حال نزدیک به هم نیز نشانه سطح فکر کوتاه آنها و ضعف ایمان ایشان است.
خداوند انسان را در زندگى گرفتار مشکلات و مصائب و بیمارىها مىکند تا به آنها هشدار دهد از خواب غفلت برخیزند؛ اما افسوس که این بیدارى براى بسیارى از مردم زودگذر است. هنگامى که آن مشکلات برطرف مىشود بلافاصله در خواب غفلت فرو مىرود.