الگوى کامل انسانیّت 1 (دنیای بی ارزش)
امیرالمؤمنین على علیهالسلام:
« َانَ لِی فِیمَا مَضَى أَخٌ فِی اللَّهِ- :
وَ کَانَ یُعْظِمُهُ فِی عَیْنِی صِغَرُ الدُّنْیَا فِی عَیْنِهِ» (نهجالبلاغه ح289)
« در گذشته برادرى دینى داشتم؛ که در چشم من بزرگ مقدار بود؛ چون: دنیاى حرام در چشم او بى ارزش مى نمود».
توضیح قطرهای:
امام علیهالسلام در این سخن حکیمانه، براى اینکه الگو و اسوهاى جهت شناخت انسانهاى با فضیلت و والا مقام ارائه دهد، شخصى را فرض کرده که واجد این صفات عالى است.
این مسئلهاى مهم است که دنیا در نظر انسان کوچک باشد و خداوند، بزرگ. این کوچکى سبب مىشود که براى رسیدن به مال و مقام و ثروت و شهوت به سراغ گناه نرود و براى رسیدن به آن زیاد دست و پا نزند.
حرص و طمع و حسادت و صفاتى از این قبیل را که زاییده حب دنیاست از خود دور سازد.
امام علیهالسلام در خطبه «همام» (متقین) دربارة صفات پرهیزکاران نیز به همین معنا با عبارت زیباى دیگرى اشاره کرده مىفرماید:
«عَظُمَ الْخَالِقُ فِی أنْفُسِهِمْ فَصَغُرَ مَا دُونَهُ فِی أَعْیُنِهِمْ» (خطبه184)
«خداوند، با عظمت در نظر آنها جلوه کرده از این رو ماسِوَى الله در نظر آنها کوچک است».
حضرت با همین معنا به تعبیر دیگرى مىفرماید:
«عِظَمُ الْخَالِقِ عِنْدَکَ یُصَغِّرُ الْمَخْلُوقَ فِی عَیْنِکَ» (حکمت129)
«بزرگى پروردگار در جانت، پدیده ها را در چشمت کوچک مى نمایاند».
تا انسان به این مقام نرسد پیوسته دین و ایمان او در خطر است.
در تعبیر دیگرى از امام سجاد علیهالسلام مىخوانیم که از آن حضرت پرسیدند:
والامقامترین انسانها کیست؟ «مَنْ أَعْظَمُ النَّاسِ خَطَراً» امام علیهالسلام در پاسخ فرمود:
«مَنْ لَمْ یَرَ لِلدُّنْیَا خَطَراً لِنَفْسِهِ» (بحارالانوار ج75 ص158 ح19)
«کسى که دنیا را براى خود بزرگ نشمرد».