رام‌‌کردن نَفسِ سرکش

امام علی علیه السلام : 
«مَن حاسَبَ نفسَهُ وَقَفَ علی عُیُوبِهِ»
یعنی «هرکس به حساب نفس خود رسیدگی کند، بر عیب‌هایش آگاه شود.»
(عیون الحکم والمواعظ ص435، ح7512)

توضیح قطره ای:
برای سالم سازی و نگهداری هرچیزی باید برنامه داشته باشیم. البته میزان توجه و رسیدگی بستگی به اهمیت ما به آن مورد دارد. مثلاً برای نگهداری خودروی خود برنامه های منظم داریم و به‌موقع روغن تعویض می کنیم و...؛ اما می‌دانیم هرچه شیئی با ارزش تر باشد، برنامه های نگهداری از آن هم دقیق تر خواهد بود. مانند انسان که به سالم سازی و نگهداری «خود» نیاز دارد.
یکی از راه های عیب یابی انسان، محاسبه نفس است. بدیهی است که هرچه به نیازهای خود آگاه تر باشیم عیب ها بهتر  شناسایی خواهند شد؛ لذا برای سالم‌ماندن روح از آسیب ها به سیستم محاسبه نفس (عیب یابی یا آگاهی از عیب ها) نیازمندیم.
به شیطان گفتم: «لعنت بر شیطان!» لبخند زد!
 پرسیدم: «چرا می خندی؟»
پاسخ داد: «از حماقت تو خنده ام می گیرد»
پرسیدم: «مگر چه کرده ام؟»
گفت: «مرا لعنت می کنی درحالی‌که هیچ بدی در حق تو نکرده ام»
با تعجب پرسیدم: «پس چرا زمین می خورم؟!»
جواب داد: «نفس تو مانند اسبی است که آن را رام نکرده ای. نفس تو هنوز وحشی است؛ تو را زمین می زند».
پرسیدم: «پس تو چه کاره ای؟»
پاسخ داد: «هر وقت سواری آموختی، برای رم‌دادن اسب تو خواهم آمد؛ فعلاً برو سواری بیاموز!»