اهداف سیاسی اسلام (4)

آسایش و امنیت

«قسمت اول»

در نظام هستی هر حرکت و رفتار انسان‌، برای رسیدن به هدفی انجام می‌گیرد و با هر روشی نیز نمی‌توان به یک هدف دست یافت؛ بنابراین روند حرکت برای دست‌یابی به مقصد خاص باید پیرو تناسب‌ها و ضابطه های خاص باشد.

نظامهای سیاسی نیز به عنوان یک مجموع? حقیقی (عینی)، خارج از این قاعده نیستند و در نتیجه دارای هدفی خاص و اصول یا مقررات حاکم بر حرکت به سوی آن هستند. و جریان حرکت هر مجموعه در جهت وصول به هدف اصلی آن، سامان می‌یابد؛ امّا رسیدن به آن، با تحقق اهداف جزئی ممکن می‌شود. و هدف فرعی مؤثر و زمینه‌ساز در رسیدن به هدف اصلی در نظام سیاسی اسلام- قرب به خدا- آرامش و امنیت جامعه است که از مهمترین وظایف برنامه‌ریزان و سیاست‌مداران حکومت و دولت اسلامی است.

امنیت به عنوان هدف نظام سیاسی از اهمیتی برخوردار است که پس از عصر نوزایی، فلاسفه سیاست، مهمترین کارویژه حکومت را، ایجاد آسایش و امنیت و جلوگیری از هرج و مرج دانسته‌اند. در اسلام نیز امنیت و آرامش اجتماعی، بدون توجه به نوع نظام سیاسی و اقسام آن، مورد توجه و احترام است و اخلال در نظم اجتماعی و امنیت جامعه از محرّمات مورد اتفاق فقها است. از سوی دیگر، حفظ آرامش و امنیت در چارچوب نظام سیاسی و برخورد با فتنه‌گریها و اقداماتی که آرامش روانی جامعه را بر هم می‌زند و امنیت سیاسی، اجتماعی را از بین می‌برد، مورد توجه فراوانی قرار گرفته است.

قرآن با لحن شدیدی کیفر محارب و مفسد فی الارض را که به تجاوز، شرارت و جنایت اقدام نموده و امنیت جامعه را به خطر می‌اندازد، بیان داشته است:

«کیفر و مجازات آنان که با خدا و پیامبرش می‌جنگند و در زمین فساد می‌کنند آن است که کشته یا به دار آویخته شوند و یا دست‌ها و پاهایشان برخلاف یکدیگر قطع شود یا آن که از سرزمین خود تبعید شوند» 1

حفظ امنیت ملی و آسایش عمومی در روابط نظام اسلامی با بیگانگان یکی دیگر از اهداف نظام اسلامی است. که باید در نگرش دیپلماتیکی نظام مورد توجه قرار گیرد.

از دیگر مقوله‌هایی که در دستیابی به هدف اصلی بسیار کاراست ونظام سیاسی اسلام به آن توجه ویژه‌ای نموده است، « تامین رفاه عمومی و پاسخ گویی به نیازهای مادی مردم» است، که زمینه‌ساز ارضای سایر نیازهای اجتماعی است.

امام علی(علیه‌السلام) در فرمان تاریخی به مالک اشتر از مأموریت‌های اصلی وی، به سر و سامان دادن به امور مردم و آباد کردن شهرهای آن دیار را اشاره کرده است2 و در جایی دیگر از همان فرمان می‌فرماید: لازم است توجه و اندیشه‌ات به آباد سازی زمین، از توجه به دریافت خراج، بیشتر باشد. 3 و در عبارتی دیگر، اصلاح شهرها و سرزمین و آرامش وامنیت ستمدیدگان را هدف حکومت معرفی می کند. 4

پی نوشت:

1. مائده/33.

2. نهج‌البلاغه، نامه53.

3. همان.

4. همان، خطبه131.